Timbre. Misschien herinner je je vaag dat het woord werd gebruikt tijdens de lessen muziektheorie. Of misschien hoorde u enkele musici timbre gebruiken om een muziekstuk te bespreken.
Maar wat is het precies, en hoe helpt het je als muzikant?
Lees verder, mijn muzikale vrienden, en alles zal onthuld worden.
Hoe spreek je dit vreemde woord uit, Timbre?
Timbre vindt zijn oorsprong in het Frans, en kan dus op verschillende manieren worden uitgesproken. In de VS is het gebruikelijk om de 'r' stil te maken en uit te spreken als "TAM-ber".
Je kunt het ook horen uitspreken als "TAM-bruh", vooral als je in een land met een monarchie woont.
Beide manieren werken, en het is zeker niet iets om ruzie over te maken. Potato, potata...
OK, geweldig. Dus, wat is timbre?
Stel je dit voor: Carlos Santana en Wolfgang Amadeus Mozart, op wonderbaarlijke wijze bij elkaar gebracht om de elektrische gitaar af te zetten tegen de 18e-eeuwse piano. Ze spelen om de beurt de noot A. Om precies te zijn A4 - de A boven het midden C op een piano, gestemd op 440Hz.
Ook al spelen ze precies dezelfde noot, de twee geluiden zijn heel verschillend. Zo verschillend dat je zelfs met gesloten ogen zou weten wie er speelt.
En dat is, in een notendop, timbre. In wezen is het de geluidskwaliteit van een bepaald muziekinstrument.
Maar waarom hebben instrumenten verschillende klankkleuren?

Kort antwoord: omdat de muziek anders ongelooflijk saai zou zijn. Stel je een wereld voor met alleen Nickelback om naar te luisteren. Je snapt het wel.
Ik dwaal af...
Elk instrument, of het nu een fysiek instrument is zoals een Franse hoorn, of een virtueel instrument zoals de uitstekende soft synth Serum, produceert een geluidsgolf die bestaat uit een frequentiespectrum en een amplitude-enveloppe. Deze twee chappies zijn de reden waarom instrumenten verschillend klinken.
Frequentie wat nu?
Het frequentiespectrum bestaat uit de grondfrequentie (de gespeelde noot), en bijkomende frequenties in de harmonische reeks daarboven - ook wel boventonen genoemd.
Verschillende instrumenten produceren verschillende boventonen door de manier waarop ze gebouwd zijn, en het materiaal waarvan ze gemaakt zijn. Een eenvoudige houten fluit heeft heel weinig boventonen, terwijl een cymbaal zo'n complexe harmonische reeks voortbrengt dat het een dwaas spel is om te proberen er een bepaalde toonhoogte aan toe te kennen.
Elektronische manipulatie van het geluid (of het nu gaat om echte stomp boxes of virtuele effecten) beïnvloedt het spectrum verder. Dit geeft een instrument zijn karakteristieke klankkleur. Tenminste, gedeeltelijk. De andere factor die de klankkleur beïnvloedt is...
Amplitude-enveloppe
Als je wel eens met synths hebt gespeeld, ben je wellicht bekend met het begrip amplitude-envelope. Vaak afgekort tot ADSR - Attack, Decay, Sustain, Release - is deze omhullende de andere factor die bijdraagt tot de klankkwaliteit van een geluid.
- Attack - hoe lang het duurt voordat het geluid zijn maximale luidheid bereikt.
- Decay - de tijd tussen het bereiken van de piek luidheid en het bereiken van het volume dat het geluid aanhoudt.
- Sustain - stelt het niveau in waarop het geluid aanhoudt
- Release - hoe lang het duurt voordat het geluid afneemt nadat de gespeelde noot is gestopt, waardoor het geluid een staart krijgt.
Elk instrument heeft zijn eigen omhullende. Een piano bijvoorbeeld maakt geluid door een hamer die op de snaren slaat, dus de aanslag is kort. Een fluit daarentegen heeft een zachtere, langere aanslag.
Door veranderingen in de omhullende kan hetzelfde instrument verschillende klanken voortbrengen. Een viool kan bijvoorbeeld worden bespeeld met verschillende strijktechnieken. Elke techniek produceert een andere omhullende en daarmee een andere klankkleur.
Ongeacht of u in de doos werkt, een akoestisch instrument bespeelt of aan de knoppen draait op uw prijswinnende elektrische piano, elk geluid dat u maakt zal zijn eigen frequentiespectrum en omhullende produceren, waardoor het een unieke geluidskwaliteit krijgt.
Manieren om timbre te identificeren
Als je het wilt hebben over muzikale klankkleuren kan het helpen om verschillende aspecten te identificeren die bijdragen aan de algemene klankkleur van een instrument.
Familie van instrumenten
De meeste instrumenten kunnen grofweg worden ingedeeld in de ene of de andere instrumentenfamilie. Sommige liggen voor de hand, zoals alle koperinstrumenten tot de koperfamilie behoren. Evenzo behoort een strijkinstrument tot de strijkersfamilie.
Deze classificaties komen voort uit de westerse orkestgroep van instrumentfamilies:
- Percussie - alles wat geslagen wordt om geluid te maken
- Snaar - instrumenten met snaren die worden gestreken, getokkeld of getokkeld
- Messing - gemaakt van messing, deze instrumenten hebben een bekervormig mondstuk om het geluid te genereren.
- Houtblazers - de familie houtblazers omvat instrumenten die oorspronkelijk van hout zijn gemaakt (zoals de fluit), of instrumenten die een riet gebruiken om geluid te maken.
Deze groep families is echter nogal smal en helpt niet altijd om de vele instrumenten die in niet-westerse culturen voorkomen te classificeren. Enkele slimme jongens kwamen met een andere methode, de Hornbostel-Sachs Classificatie. Deze verdeelt instrumenten in groepen, afhankelijk van hoe het geluid wordt gemaakt:
- Chordophone - snaarinstrumenten die getokkeld, gestreken of getokkeld worden om te spelen
- Aerofoon - instrumenten die de beweging van lucht gebruiken om geluid te maken.
- Membranafoon - deze jongens hebben een uitgerekt membraan of een huid om geluid te maken.
- Elektrofoon - niemand verbaast zich erover dat deze instrumenten elektriciteit nodig hebben om geluid te produceren.
- Idiofoon - in wezen percussie-instrumenten, die worden geslagen, geschud of geschraapt om geluidsgolven te creëren.
Hoe het geluid wordt gemaakt
De verschillende speeltechnieken op een instrument kunnen een groot verschil maken voor de klankkleur. Een klassiek voorbeeld is een viool bespeeld met een strijkstok (arco) versus getokkeld (pizzicato). Het is hetzelfde instrument, maar elke klank heeft een uniek timbre.
Ook de menselijke stem kan variëren in stemtimbre. Een mezzosopraan kan zowel ademend en luchtig als krachtig en krachtig klinken, afhankelijk van de techniek die de zanger gebruikt. Nogmaals, hetzelfde instrument, maar de fysieke kenmerken maken het een ander geluid.
Register en bereik van het instrument
Het register en het bereik van een instrument zijn ook van invloed op de algemene geluidskwaliteit. De twee belangrijkste termen die je hiervoor kunt gebruiken zijn "hoge tonen" of "lage tonen", waarbij de middelste C op de piano een ruwe scheidingslijn vormt tussen de twee.
Rol in de muziek
Bedenk ten slotte welke rol het instrument in de muziek speelt. Een drumstel zorgt voor een stevige ritmische basis (als je de drummer goed betaalt). Een elektrische gitaar kan een verschroeiende melodielijn spelen, enzovoort. De rol van een instrument in de muziek draagt bij aan de klankkleur. (Ja, ik ben Brits, dus soms gebruik ik graag mijn u's...)
Manieren om timbre te beschrijven
In tegenstelling tot veel andere elementen in de muziek is het definiëren van klankkleur een subjectief streven. Terwijl een kwartnoot altijd zal worden beschreven als een kwartnoot, is de definitie van de toonkwaliteit van een muziekinstrument of een groep geluiden veel minder eenduidig.
U kunt vrijwel elk bijvoeglijk naamwoord gebruiken om de klankkleur te beschrijven: rijk, schurend, afstandelijk, zacht. De lijst gaat door en wordt alleen beperkt door uw creativiteit.
Het is nuttig om bij het beschrijven van specifieke klanken te verwijzen naar instrumentfamilies, register of rol in de muziek. Deze identificatie maakt het proces van het beschrijven van klankkleur minder vaag, en de kans op misverstanden kleiner.
Wacht, maar waarom is timbre belangrijk?

Afgezien van het eerder besproken Nickelback-effect, is timbre essentieel in zowel muzikale als andere zaken. Daardoor hoor je het verschil tussen je beste vriend en je baas als ze praten, en (misschien nog belangrijker) weet je welke stem bij wie hoort.
Op dezelfde manier helpt het je het verschil te horen tussen muziekinstrumenten, en uit te zoeken welke delen elk instrument speelt. Probeer maar eens een MIDI bestand te downloaden en alle partijen op een piano te laten spelen. Het is een puinhoop.
Waarom is timbre op jou van toepassing?
Of je nu net begint aan je muzikale reis of een gevestigde professional bent, klankkleur is een essentieel onderdeel van je productieproces.
Als je met andere mensen samenwerkt aan je muziek, helpt het kunnen praten over het muzikale timbre van verschillende instrumenten je een samenhangende visie te vormen voor je werk en uit te zoeken wat er ontbreekt in het geluidsbeeld.
Ervaren musici kunnen verschillende instrumenten onderscheiden op basis van hun timbre, zelfs als ze tegelijkertijd dezelfde noot spelen.
Uiteraard zul je een trompet niet verwarren met een cymbaal, maar het verschil zien tussen een altviool en een viool die in hetzelfde register spelen kan lastig zijn als je de klankkleur van beide niet kent.
Door voorbeelden van timbre voor verschillende instrumenten te leren, kun je dus beter over muziek praten.
Ten slotte, en misschien wel het meest relevant voor hedendaagse muziek, is het feit dat het observeren en definiëren van timbre je zal helpen je geluid op een heldere, overzichtelijke manier vorm te geven.
Als je weet hoe de muzikale klankkleur van elk instrument samengaat met andere instrumenten, kun je het geluid creëren dat je zoekt.
Of je nu het werk van iemand anders mixt, of je eigen tracks produceert, let goed op de verschillende klankkleuren waaruit de track bestaat. Zijn er te veel vergelijkbare timbres? Ontbreekt er iets? Past je track goed bij de timbres van je referentietrack?
Conclusie
Timbre in muziek is een andere essentiële bouwsteen, net als ritme, harmonie en melodie. Begin er vandaag nog mee, of je nu naar muziek luistert of muziek maakt, en je zult al snel merken dat je creativiteit een boost krijgt!